Yeteneklerini Geliştir Deren Şenol

Başarı dendiğinde genelde aklımıza yüksek IQ’ya sahip kişiler geliyor ve hayatın bir aşamasında önümüze geçecekleri düşüncesi beynimizde yer etmiş. Fakat Stanford Üniversitesi'nin yaptığı yeni araştırmalar, bu konuya ilişkin düşüncelerini, daha doğrusu “bakış açını” değiştirecek.

Psikiyatrist Carol Dweck, kariyerinin büyük bir kısmını davranışlar ve performans üstüne yaptığı çalışmalara adadı. Son çalışması ise davranışların başarıyı desteklemek konusunda IQ’nun önüne geçtiği yönünde. Dweck, insanların temel davranışlarının iki farklı zihniyetin ürünü olarak ortaya çıktığını söylüyor: Sabit zihniyet veya gelişim odaklı zihniyet.

Sabit bir zihniyete sahipsen, kendini çok iyi tanıdığına ve bu noktadan sonra değişemeyeceğine inanırsın. Seni aşan sorunlarla mücadele etmeye çalıştığında direnecek gücün olmadığından umutsuzluğa ve kaygıya itilirsin.

Gelişim odaklı zihniyete sahip insanlar ise çaba gösterdikleri sürece her şeyi başarabileceklerine inanıyor. Bu noktada IQ’ları daha düşük olsa bile bu kişiler, sabit zihniyetli kişilerden daha başarılı oluyor. Çünkü zorlukları göğüslüyor, hatta yeni bir şeyler öğrenmek için bir fırsata çeviriyorlar. Toplum içindeki yaygın düşünce, “Zeka, öz güveni getirir.” yönündedir. Bu düşüncenin yanlış olduğunu savunmuyoruz; ancak zekanın sadece bir noktaya kadar öz güveni beraberinde taşıyacağının altını çiziyoruz.

Hayattaki bizi yönlendiren asıl etkenler zorluklarla nasıl başa çıkabildiğimiz. Gelişen zihniyete sahip insanlar başarısızlıklarını kucaklıyor. Dweck, bize başarıyı getiren şeyin başarısızlıklara karşı gösterdiğimiz mücadele olduğunu ve gelişen zihniyetteki kişilerin bu tutumda ilerlediğini söylüyor. “Başarısızlıklar aslında bilgi kaynağımız. Hayatın bize ‘bu şekilde olmadı; o halde farklı şeyler deneyeceğim’ deme şeklidir.”

Şu anda hangi zihniyete sahip olduğun ya da zorluklara karşı nasıl mücadele ettiğin önemli değil. Çünkü değişerek gelişim odaklı bir zihniyete sahip olabilirsin. Zihnini geliştirirken izleyeceğin birkaç yöntemi yazımızın devamında bulabilirsin.

• Çaresizliğe gömülme.

Hepimizin çaresiz hissettiği zamanlar oluyor. Ancak asıl imtihan bu hisse nasıl karşılık vereceğimiz. Çaresizlik kişiye yeni şeyler öğreterek ilerlemesini de sağlayabilir, yolun sonuna da getirebilir. Zamanında bu hissin pençesine düşmüş; ancak pes etmeden sıyrılmış pek çok başarılı kişi var.

Walt Disney, Kansas City Star’dan hayal gücünden yoksun ve iyi fikirlere sahip olmadığı için atılmış. Oprah Winfrey, televizyon programındaki işinden hikayelere çok fazla duygusallık yüklediği için kovulmuş. Henry Ford, Ford şirketini kurmadan önce iki yatırımını da batırmış ve Steven Spielberg, USC’nin Sinema Televizyon Okulundan birçok kez reddedilmiş.

Eğer bu insanlar sabit fikirli kişiler olsaydı, şimdi ne konumda olurlardı bir düşün. Başarısızlığın ve vazgeçmişliğin verdiği umutsuzlukla yerle bir olurlardı. Gelişen zihinli kişiler çaresiz hissetmez. Çünkü başarılı olmak için zorlukların aşılması gerektiğinin bilincindeler ve sonunda kazanın onlar olacağının da farkındalar.

• Tutkulu ol.

Güçlü kişiler kayıtsızca tutkularının peşinden gider. Her zaman senden daha yetenekli kişiler olabilir. Ancak tutkun ile bu açığı kapatabilirsin. Güçlü insanların tutkusunu harekete geçiren şey mükemmelin peşinden gitmelerinde gizli. Warren Buffet’ın gerçek tutkularını öğrenmek isteyenler için geliştirdiği bir yöntem var: 5/25 yöntemi. En çok önem verdiğin 25 şeyi yaz ve 20’sinin üstünü çiz. Kalan 5 madde senin gerçek tutkun. Kalan her şey ise dikkatini dağıtan detaylar.

• Harekete geç.

Gelişme zihniyetine sahip kişiler, korkularının üzerine bizden daha cesur oldukları için gitmiyorlar; korku ve endişe duygularının birbirini sürüklediğini ve bundan kurtulmanın en iyi yolunun harekete geçmek olduğunu biliyorlar. Gelişim odaklı zihniyete sahip kişiler güçlüdür ve güçlü insanlar, ilerlemenin dünyanın en büyük zevki olduğunun farkında olurlar. Harekete geçmek için beklemeye gerek var mı? İlk adımı attığında başarısızlıkla ilgili endişelerinin pozitif düşüncelere dönüşeceğini göreceksin.

• Sınırlarını aş.

Güçlü kişiler, en kötü günlerinde bile en iyi performansı gösteriyorlar. Her zaman kendilerini biraz daha çaba sarf etmeye odaklıyorlar. Bruce Lee’nin öğrencilerinden biri her gün onunla üç mile yakın koşuyordu. Bir gün üç mili bitirmek üzereyken Bruce iki mil daha koşmayı teklif etti. Öğrencisi yorgun olduğunu belirterek “İki mil daha koşarsam ölürüm” dedi. Bruce’un cevabı ise “O halde koş ve ölüyor musun görelim” oldu. Öğrencisi çok kızmıştı ve beş milin tamamını koştu. Tükenmiş ve kızgın bir şekilde Bruce’un dediğini yapmıştı. Bruce ise şu şekilde açıkladı:

''Vazgeçersen ölmüş sayılırsın. Fiziksel ya da herhangi bir konuda yapabileceklerinle ilgili kendine sınırlar koyarsan, bu hayatının her alanına yayılır; işine, ahlak kurallarına, kısacası tüm benliğine. İnsanın sınırları yoktur. Düzlükler elbette vardır; ancak sen orada kalırsan bu seni ileriye taşımaz, onların ötesine geçmelisin. Sonunda ölüm varsa, seni öldürecektir. İnsan daima kendi sınırlarını aşmak için mücadele etmelidir. Her gün biraz daha iyiye gitmiyorsan muhtemelen kötüye gidiyorsun. O zaman buna yaşamak diyebilir misin?''

• Sonuçlarla yüzleş.

Gelişen zihinli kişiler zaman zaman başarısız olacaklarını biliyor; ancak bu onları sonuçları beklemekten alıkoymuyor. Sonuçlarla yüzleşmek seni motive eder ve güçlenmeni sağlar. Başarılı olacağını düşünmüyorsan, neden sonuçlarından endişe duyasın ki?

• Rahat ol.

Herkes beklenmeyen başarısızlıklarla karşılaşabilir. Ancak önceden de belirttiğimiz gibi önemli olan vereceğimiz tepkiler. Başarısızlığı kucaklamak gelişmeye başladığını gösterir. Beklemediğin bir zorluk karşısında en azından sonuçlarını görene kadar rahat bir şekilde davranmalısın.

• İşler yolunda gitmezse şikayet etme.

Şikayet etmek sabit zihniyete sahip kişilerin en belirgin özelliği. Gelişen zihinli kişiler her şeyde bir fırsat görür ve onlar için şikayete yer yoktur.

• Tüm yöntemleri birleştir.

Küçük zorluklara nasıl tepki verdiğini gözlemleyerek tablonun gelişim odaklı zihinler kısmına geçmek için çaba gösterebilirsin. Yukarıdaki önerileri bir arada uygulamaya başladığında zekanın önüne geçebilecek silahını kullanmaya başlayabilirsin.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.