İnsan Kaynakları Büşra Yıldız

İş hayatına yeni başladıysanız veya kendinize insan kaynakları alanında bir kariyer hedefliyorsanız “bordro” ile yollarınız çoktan kesişmiş olabilir. Bordro, çalışma hayatında yer alan herkesin karşısına çıkacak bir kavramdır. Bordro, özellikle insan kaynakları departmanlarının alt dalı olarak ve kelime olarak hayatınızda karşınıza çıkmıştır. Bordro kısaca çalışanların emeklerinin karşılığında aldıklarını gösteren bir döküman olarak tanımlanabilir.

Ücret pusulası veya maaş bordrosu gibi farklı isimlerle de karşınıza çıkmış olabilir. İş dünyasında çalışan veya insan kaynakları profesyoneli olarak sizleri bekleyen bir kavram olan bordroyu ele alacağız.

Yazının devamında  bordronun tanımı, maaş bordrosunun önemi, bordro terimleri, maaş bordrosunda neler olduğu, bordronun nasıl yapıldığı, bordo kullanmanın avantajları ve dezavantajlarını bulabilirsiniz.

Bordro nedir?

Bordro, birden fazla şekilde tanımlanabilir. Bordro, kısaca çalışanlara ödeme yapma süreci olarak nitelendirilir Diğer iki şekilde ise şöyle tanımlayabiliriz: Bordro, şirketin çalışanlarına belli bir zaman aralığı için veya belirli olan bir tarihte ödemesi gereken ücretlerin tümü olarak tanımlanır. Diğer bir ifadeyle bordro, bir yerin çalışanlarının listesi ve her bir çalışana ödemesi gereken tazminat miktarını belirten belgedir.

Kurumlar, kuruluşlar ve şirketler her dönem çalışanlarının ücretlerini alabilmesi ödeme yapacakları zaman aralığı için bordro işlemlerini yapmaya özen göstermelidir. Bordro denilince aklınıza ücret ve maaş geliyorsa, aslında bundan çok daha fazlası olduğunu belirtmek isteriz. Çalışma saatlerinin toplamı, vergiler ve ek kesintilerin hesabının yapılması, fazla mesai, hastalık ücreti, sigorta vb. birçok kalemi bünyesinde barındırır.

Bordro, genellikle muhasebe veya insan kaynakları departmanı tarafından yapılır. Küçük ölçekli şirketlerde maaş bordrolama işlemi, şirket sahibi veya ortaklardan biri tarafından yapılabilir. Orta ölçekli yerlerde genellikle muhasebe departmanı karşınıza çıkar. Büyük ölçekli yerlerde ise genellikle insan kaynakları departmanı tarafından yapıldığını görebilirsiniz. Bordro işlemleri için muhasebe uzmanları veya insan kaynakları şirketlerinden danışmanlık desteği alınmasıyla karşılaşabilirsiniz.

Maaş bordrosu nasıl hesaplanır?

Hem şirketten hem de çalışandan yapılan kesintilerin detaylandırılması ile hazırlanan maaş bordrosu, doğru bir şekilde aşağıdaki gibi hesaplanır.

Çalışandan yapılacak kesintiler:

• SGK primi çalışan payı (Brüt tutar x %14)
• İşsizlik sigortası çalışanın payı (Brüt ücret x %1)
• Gelir vergisinin matrahı [Brüt ücret – (SGK çalışan payı + işsizlik sigortası çalışan payı)]
• Gelir vergisinin miktarı (Gelir vergisi matrahı x %15)
• Damga vergisi miktarı (Brüt tutar x 0,00759)

Şirketten tapılacak kesintiler:

• SGK primi ödemesinin şirket payı [Brüt ücret x %15,5 (%5 indirim teşviki)]
• İşsizlik sigortası ödemesinin çalışan payı (Brüt ücret x %2)

Özetle bordro hesaplama formülü şu şekildedir:

Kesintiler: SGK çalışan payı + işsizlik sigortası çalışan payı + Gelir vergisi + Damga vergisi
Net ücret: Brüt ücret – Kesintiler toplamı

Bordro Hesaplama Örneği

Örnek olarak asgari ücretle çalışan birinin kesintilerle bordro hesaplaması şu şekildedir:

Brüt Ücret - 10.008,80 TL

• SSK Çalışan Payı - %14 - 1.401,12 TL
• İşsizlik Sigortası Çalışan Payı - %1 - 100,08 TL 
• Gelir Vergisi Kesintisi - 0,00 TL
• Damga Vergisi Kesintisi - 0,00 TL

Net Ücret - 8.506,80 TL

• SGK Şirket Payı - %15,5 (%5 Teşvikli) - 1.551,24 TL
• İşsizlik Sigortası ŞirketPayı - %2 - 200,16 TL

Toplam Maliyet: 11.759,40 TL

Ücret bordrosundaki parametreler nelerdir?

Maaş bordrosunda, yani ücret bodrosunda, yer alması gereken bazı parametreler vardır. Bu parametreler, ücret bordrosu hazırlanırken dikkat edilmesi gereken kalemler olarak nitelendirilebilir.

Bordroda neler bulunması gerektiği belirli kanunlar ve yasalar tarafından belirlenir. İşte yasal olarak bir ücret bordrosunda yer alması gereken parametreler:

• Asgari ücret (aylık brüt, yıllık brüt ve aylık net)
• Asgari ücretin işverene maliyeti
• Yemek ücreti
• Yol ücreti
• Brüt ücret: Vergiler ve kesintiler hariç belirlenen ücret miktarı olarak ifade edilebilir.
• Net ücret: Brüt ücretinden vergiler ve kesintiler çıkarıldıktan sonraki aldığı net ücret miktarıdır.
• Avans
• Tazminat
• Vergiler
• Yıllık izin
• SGK taban ve tavan ücretler
• Resmi tatiller
• Puantaj
• Özel sağlık sigortası
• Engellilik
• Aile yardımı
• Çocuk yardımı
• Çocuk sayısı
• Asgari geçim indirimi

Maaş bordrosu nasıl hazırlanır?

''Bordro nasıl hazırlanır?'' diye merak ediyorsanız, aşağıdaki maddelerden fikir edinebilirsiniz. İşte bordoro düzenlemesinin nasıl yapılabileceğine dair üç yol:

• Bordroyu klasik, geleneksel bir yol olarak elde hazırlayabilirsiniz.
• Bordronun yapılması için dış kaynak kullanımını tercih edebilirsiniz.
• Dijital dönüşüme ayak uydurarak bordro yazılımları kullanabilirsiniz.

Bordroyu geleneksel olarak elle hazırlayabilirsiniz.

Geleneksel olan ve uzun yıllar devam eden hâlâ da bordro kullanırken tercih edebileceğiniz ilk akla gelen yol olabilir. Bu yol ilk akla gelen olmasının dışında en geleneksel yol olarak da düşünülebilir. Ucuz olmasının yanı sıra en çok zaman harcamanız gereken bordro hazırlama yoludur. Bordro için çalışan giriş ve çıkışlarını öğrenmeniz önemlidir.

Bordro hesaplarken vergiler, hastalık kesintileri, mesai ücretleri gibi ek ücretleri ve diğer kesintilerin elle hesaplamasını yaparsınız. Bu nedenle düzenli ve detaylı evrak düzenleme yapmanız işinizi kolaylaştırabilir. Ayrıca, bu şekilde belgeleri bir arada dosyalarak güvenli ve düzenli bir yerde bulundurabilirsiniz. Örneğin, kesintileri göstermek için bir tablo sistemi yapabilir ve tek bir dosyada bunları dosyalayabilirsiniz.

Kişisel hayatınızda da faydalı olduğunu düşünüyorsanız, ajanda veya dijital bir takvim kullanarak evrak düzenlemesi için hatırlatıcılar oluşturabilirsiniz.

Dış kaynak kullanarak bordrolama yapabilirsiniz.

Bordro işlemi için yeterli çalışanınız veya zamanınız bulunmuyor olabilir. Bu alanda yeterli bilgi sahibi olmayabilirsiniz. Böyle durumlarda bordro işlemi için dış kaynaklardan yardım alabilirsiniz. Ek bir ücret kalemi olduğu için dış kaynak pahalı ama daha az zaman harcayacağınız bir bordo işlemi yapma yoludur.

Bordrolamayı klasik olarak elle yaptığınız zamandan kazanmanızı sağlasa bile maddi olarak pahalı olabilir. Bu yüzden fiyat performans değerlendirmesini iyi yaparak ücret kısmını hesaplamanızı önerebiliriz.

Dış kaynak bordrolama işlemi için bordro alanında deneyimli bir muhasebe uzmanında destek alabilirsiniz. Bune ek olarak profesyonel bir insan kaynakları / danışmanlık şirketinden yardım alabilirsiniz. Dış kaynak kullanımını tercih ettiğiniz birey veya şirket sizin için genellikle hesaplamalardan maaş dağılımına kadar bordrolamanın tüm detaylarını sizin için yapılmasına destek sunar.

Dijital dönüşümün bir parçası olan bordro yazılımlarını kullanabilirsiniz.

Bordro işlemi için farklı bir yol olmalı diye düşünüyor olabilirsiniz. Bordroyu elle veya dış kaynak dışında yapabileceğiniz bir yol daha sizleri bekliyor. Aradığınız bordro yapma yolu yazılımları kullanmak olabilir.

Dijital çağın bir yeniliği olarak yazılımlar hayatınızın her yerinde ve zamanda daha fazla kullanım alanında karşınıza çıkıyor. Bordro yazılımı kullanarak bordrolama işlemi yapabilirsiniz. Diğer yollara göre bordro yazılımı kullanmak hızlı, kolay ve daha ucuz olabilir.

Peki, bu bordro yazılımları neler yapıyor? Cevap oldukça net: Ücretleri ve vergileri hesaplayarak sizin iş yükünüzü azaltıyor. Böylelikle, bordro işlemini yapmanızda size büyük kolaylık sağlıyor.

Her alanda dijitalleşmenin öne çıkmasıyla bordro yazılımlarını kullanmanın avantajları yazının devamında bulabilirsiniz.

Bordro yazılımı kullanmanın avantajları nelerdir?

Birden fazla bordrolama yolu bulunmasının yanı sıra bordro hazırlamanın birden fazla avantajı vardır. Bordro işlemlerinin hangi yolla yapılırsa yapılsın düzenli olması daha sonra dijital ortama geçirilmesi de kolaylık sağlayacaktır. Bu bağlamda bordro yazılımlarından yardım almanın en öne çıkan avantajı zamandan tasarruf sağlaması olabilir.

Genel olarak bordro yazılımı kullanmanın avantajlarına bakıldığında şöyle sıralanabilir:

• Kolay hesaplama yapma imkanı sunar.

Çalışanların kazandığı parayı doğru ödemek önemlidir. Yazılım kullanarak kesintileri, ek ücretleri vb. veri girişine bağlı olarak daha hızlı hesaplanabilir. Bu durum ücret hatalarında ve vergilendirme gibi yasal işlem hatalarında azalmayı size sunabilir. İnsan kaynakları, finans veya muhasebe departmanlarının belgeleri kolayca hazırlayabilir. Bu kullanım seçeneği paradan ve zamandan tasarruf etmeniz için verimli bir yoldur.

• Kullanım kolaylığı sağlar.

Bordro yazılımı sayesinde tüm bordro gider kalemlerini gösterebilirsiniz. Verileri görmeniz bir tahminde bulunarak finansal bir tablolandırma ve grafik yapmanıza kolaylık sağlar. İş performansı, ücretlendirme karşılaştırmasını kolay yapmanız sonucunda istihdam tarafını şekillendirmenize destek olabilir. Poziyon ve maaş değişikliklerini gerçekleştirmenizde size yardımcı olabilir. Ayrıca, maaş artış oranlarını hızlıca yapabilirsiniz.

• Zamandan tasarruf edin.

Elle veya dış kaynak olarak bordro işlemi yapılmasın size zaman ve para kaybı getirebilir. Bordro yazılımı kullanmak ise bu açıdan sizlere kolaylık sunabilir. Otomatik bir bordrolama süreci, tüm bordo işlemlerini hızlıca ve kolayca halletmenizi sağlayabilir.

• Yedekleme yapmanızı kolaylaştırır.

İş hayatı büyük bir veri akışını da beraberinde getirir. İnsan kaynakları profesyoneli veya şirket olarak şirket verilerini bir arada düzenlenmek zor olabilir. Birçok sayıda belge ve birçok veriyi geleneksel dosyalama ile saklamakta ve sınıflandırmakta zorlanabilirsiniz. Dijital yazılımlardan destek almanız bu anlamda size yardımcı olabilir. Genel olarak bilgisayarınız veya sistemde herhangi bir sorun yaşanması halinde veritabanlarına kaydetme imkanınız bulunması sebebiyle yedeklerine ulaşabilirsiniz.

• Uygun maliyetleri ile tasarruf etmenizi sağlar.

Veri kayıtlarını dosyalaması ve düzenlemesi için çalışanınız olmayabilir. İstihdam sağlayacak bir bütçeye sahip olmayabilir veya işe alım yapmak istemeyebilirsiniz. Böyle zamanlarda yazılım kullanmak isteyebilirsiniz. Bordrolama yazılımı  ile maaş bordrolarının sürecini yönetmek isteyebilirsiniz. Hızlı ve etkili bir şekilde yazılımdan destek alarak paradan da tasarruf edebilirsiniz.

Maaş bordrosu neden önemli?

Maaş bordrosu, çalışanların emeklerinin karşılığındaki ücretlerini gösterir. Maaş bordrosunda ücret, ek ücret ve kesintilerin tümü yer alır. Bordro, şirket tarafından çalışanlarına yaptığı ücret ödemesinin yasal nitelikli bir dokümanıdır. Ödemelerin vergilendirme süreci ve yasal süreçlerde önemli bir belge olarak öne çıkar. Taraflar arasında herhangi bir olumsuz durumda yasal belge olduğu için delil niteliği gösterir.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.