İnsan Kaynakları Sıla Büyük

İhbar süresi, diğer bir deyişle ihbar öneli bir çalışanın şirkete istifa etme niyetini bildirmesi itibariyle iş sözleşmesinin resmi olarak sona ermesi arasında geçen süreyi ifade etmektedir.

Genel olarak, ihbar süresinin amacı hem şirkete hem de çalışana iş ilişkisinin sona ermesi için gerekli düzenlemeleri yapmaları için zaman tanımaktır.

İhbar süresi, iş sözleşmesine, şirket politikasına veya istihdamın gerçekleştiği ülkenin iş kanunlarına bağlı olarak değişebilir.

İhbar süresi nedir?

İhbar süresi, bir çalışanın bir şirketten ayrılma niyetini genellikle yazılı olarak bildirmesi beklenen süreyi belirleyen standart bir istihdam uygulamasıdır. İhbar süresinin uzunluğu, çalışanın seviyesi, hizmet süresi ve işin niteliği gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.

İhbar süresi, hem şirketin hem de çalışanın, çalışanın işten ayrılmasına yönelik düzenlemeleri yapması ve sorumluluklarını kendinden sonra gelecek kişiye sorunsuz bir şekilde devretmesini sağlaması için bir geçiş dönemi görevi görür. 

Bu süre boyunca, çalışandan genellikle son iş gününe kadar çalışması ve iş sorumluluklarını yerine getirmeye devam etmesi beklenir.

Gerekli ihbar süresinin sağlanmaması, mali cezalara veya yasalarda belirtilen diğer sonuçlara yol açabilir.

İhbar süresi nasıl hesaplanır?

İlk olarak gerekli ihbar süresinin uzunluğunu belirlemek için iş sözleşmeni kontrol etmelisin. Ardından gerekli ihbar süresini belirledikten sonra, ihbarını gönderdiğin tarihten işinin son gününe kadar geçen gün veya hafta sayısını say.

İhbar süresinin uzunluğu ülkeye, sektöre ve iş sözleşmenin şartlarına bağlı olarak değişebilir fakat tipik olarak, istifa ihbar süreleri 2 hafta ile 3 ay arasında değişmekte ve en yaygın ihbar süresi 1 ay kadar sürmektedir. Ancak bazı sektörlerde veya üst düzey pozisyonlar için ihbar süresi daha uzun, 6 ay veya hatta 1 yıla kadar çıkabilir.

4857 sayılı Türk İş Kanunu'nun 17. maddesi uyarınca, hem çalışan hem de şirket, diğer tarafa gerekli bildirim süresini vermek koşuluyla açık uçlu bir iş sözleşmesini feshedebilir. Belirli süreli iş sözleşmesinin yalnızca belirli bir süre için (belirli bir bitiş tarihi ile) akdedilmesi durumunda, fesih bildirimi / ihbar tazminatı yükümlülüğü olmayacaktır.

Asgari ihbar süreleri aşağıda gösterildiği gibi hizmet süresine bağlıdır;

• 6 aydan az: 2 hafta
• 6 ay ila 1,5 yıl: 4 hafta
• 1,5 yıl ila 3 yıl: 6 hafta
• 3 yıldan fazla: 8 hafta.

Örneğin, sözleşmen 2 haftalık bir ihbar süresi gerektiriyorsa ve ihbarını 1 Mart Pazartesi günü gönderdiysen, son iş günün 15 Mart Pazartesi olacaktır.

İhbar süreleri, yerine ödeme yapılarak ikame edilebilir. Şirket, ihbar süresine karşılık gelen ücreti peşin ödeyerek iş sözleşmesini feshedebilir. Çalışan da sözleşmeyi feshetmek için istifa ederek ihbar tazminatı ödeyebilir.

Fesih için haklı nedenin varlığı halinde taraflar ihbar sürelerine uymak zorunda değildir.

Son olarak, eğer gerekli ihbar süresinden veya bu sürenin nasıl hesaplanacağından emin değilsen, iş sözleşmene başvurman veya yasal tavsiye alman gerektiğini hatırlatmak isteriz. Çünkü hem şirketlerin hem de çalışanların, yasal gerekliliklere uymalarını ve haklarını korumalarını sağlamak için ülkemizdeki veya yargı alanlarındaki iş kanunu bildirim süresinin farkında olmaları önemlidir.

İhbar tazminatı nedir?

İhbar tazminatı, bir çalışanın işine son verildiğinde ve şirket çalışanın ihbar süresi boyunca çalışması yerine ödeme yapmaya karar verdiğinde çalışana ödenen tazminattır. İşveren, yasal gereklilikler, şirket politikası, iş sözleşmesi nedeniyle ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.

İhbar tazminatı olarak çalışana, iş sözleşmesi, şirket politikası ve yasalar kapsamında, bildirim süresi boyunca kazanacağı ücret ödenir.

İhbar tazminatı nasıl hesaplanır?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi; ihbar tazminatı, şirketin çalışanına ihbar süresinin tamamını kullanması yerine verebileceği bir ödeme türüdür. Şirketin çalışanın sözleşmesini erken feshetmek istediği fakat çalışanın iş sözleşmesi veya yasa uyarınca ihbar süresine hakkı olduğu durumlarda ortaya çıkmaktadır.

Ödenecek ihbar tazminatının miktarı iş sözleşmesinde, şirket politikasında veya yasalarda belirtilebilir. Genellikle çalışanın maaşına ve hak ettiği ihbar süresinin uzunluğuna göre hesaplanır.

Örneğin, bir çalışanın 2 aylık bir ihbar süresi hakkı varsa ve maaşı aylık 4.000 TL ise, ihbar süresinin tamamını doldurmak yerine 8.000 TL tutarında bir ihbar tazminatı ödemesi teklif edilebilir. Bu ödeme sayesinde çalışanın ihbar süresi boyunca elde edeceği gelir kaybının önüne geçilmesi amaçlanır.

İhbar tazminatı ne zaman hak edilir?

İhbar tazminatı hakkı, bir çalışanın iş akdinin feshedilmesi halinde, kanunen gerekli olan veya iş akdinde belirtilen ihbar süresi için ödeme alma hakkını ifade eder. İhbar tazminatı hakkı, feshin şirket veya çalışan tarafından başlatılması gibi fesih koşullarına bağlı olarak değişebilir.

Genel olarak, bir çalışanın iş akdi şirket tarafından sebepsiz olarak feshedilirse veya çalışan gerekli ihbar süresini doldurarak istifa ederse ihbar tazminatı almaya hak kazanır. Bazı durumlarda, iş sözleşmesi veya şirket politikası ihbar tazminatı ödenmesine ilişkin hükümler içerebilir; bu da şirketin çalışanın ihbar süresi boyunca çalışmasını zorunlu kılmak yerine çalışana eşdeğer miktarda ihbar tazminatı ödemeyi tercih edebileceği anlamına gelir.

Haklı fesihte ihbar tazminatı

Haklı fesih, görevi kötüye kullanması veya sözleşmeyi ihlal etmesi gibi geçerli bir nedenle yapılan fesih anlamına gelir. Bu durumda, şirket gerekli bildirim süresini vermeksizin çalışanın iş akdini feshedebilir. Ancak çalışanların yasa veya iş sözleşmeleri uyarınca hak ettikleri ihbar süresi için tazminat almaları sağlanır.

Haklı fesihte ihbar tazminatı miktarı, iş sözleşmesine, şirket politikasına veya ülkenin iş kanunlarına bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda, iş sözleşmesi, haklı fesih durumunda şirketin sağlaması gereken belirli bir ihbar tazminatı miktarını belirleyebilir.

Fesih bildirim süreleri nelerdir?

Fesih bildirim süreleri, bir iş sözleşmesini feshetmek için gereken bildirim miktarını ifade eder. Fesih bildirim süresinin uzunluğu, çalışanın pozisyonu, hizmet süresi ve fesih nedeni gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Çoğu durumda, fesih bildirim süreleri iş sözleşmesinde belirtilir, bu da şirketlerin ve çalışanların bunlara uymak zorunda oldukları anlamına gelir. Her iki tarafın da yürürlükteki tüm yasa ve yönetmeliklere uyduklarından emin olmak önemlidir. Çeşitli fesih bildirim süreleri vardır.

• Bunlardan ilki asgari bildirim süresidir. Bu, yasaların gerektirdiği asgari ihbar süresini ifade etmek için kullanılır. Ülkemizde, asgari ihbar süresi çalışanın hizmet süresine bağlıdır.
• Sözleşmeye dayalı ihbar süresi, şirket ile çalışan arasındaki iş sözleşmesinde belirtilen ihbar süresidir. Sözleşmeye dayalı ihbar süresinin uzunluğu çalışanın pozisyonuna veya hizmet süresine bağlı olarak değişebilir.
• Yasal ihbar süresi, işten çıkarma, işten çıkarılma veya sebep gösterilerek işten çıkarılma gibi belirli durumlarda kanunen gerekli olan ihbar süresidir. Yasal ihbar süresinin uzunluğu, fesih nedenine ve çalışanın hizmet süresine bağlıdır.

İhbar yerine ödeme ise bazı durumlarda, bir şirket, çalışana ihbar süresine eşdeğer bir miktar para ödeyerek bir çalışanın işine ihbarda bulunmadan son vermeyi tercih edebilir. Bu, ihbar yerine ödeme olarak bilinir.

Gerekli bildirim süresinin sağlanmamasının yasal işlemlere veya başka sonuçlara yol açabileceğini fesih bildirim sürelerinin farkında olmak önemlidir.

İhbar süresi türleri nelerdir?

Genel olarak iki tür ihbar süresi vardır.

1. Çalışan İhbar Süresi

Çalışan ihbar süresi bir çalışanın işinden istifa etmeden önce şirkete sağlaması gereken bildirim süresidir. Genellikle 2 hafta veya 1 ay gibi sabit bir süredir ve şirkete yerine birini bulması veya çalışma programını yeniden düzenlemesi için yeterli zaman tanımayı amaçlar.

2. Şirket Bildirim Süresi

Bu bildirim süresi şirket tarafında gerçekleşmektedir ve bir şirketin istihdamını sonlandırmadan önce çalışanına vermesi gereken bildirim süresidir. İşveren bildirim süresi, işten çıkarma veya görevi kötüye kullanma gibi fesih nedenlerine bağlı olarak değişebilir ve birkaç gün ile birkaç ay arasında değişebilir.

İhbar süresi neden önemlidir?

Bildirim süresinin önemli olması birkaç nedene bağlıdır.

• Genel olarak bakıldığında ihbar süresi hem şirket hem de çalışan için bir geçiş dönemidir ve bu dönem sayesinde çalışanın devam eden görevlerini ve projelerini tamamlamasına ve sorumluluklarını yerine geçecek kişiye devretmesine olanak tanır. Bu, iş sürecinde herhangi bir aksama olmamasını ve şirketin bir çalışanın aniden ayrılması nedeniyle zor durumda kalmamasını sağlamak için önemlidir.
• Aynı zamanda gerekli ihbar süresinin sağlanması, profesyonelliğin, şirkete ve ekip arkadaşlarına duyulan saygının bir göstergesidir.
• Ayrıca, ülkemizde ihbar süresi yasal bir gerekliliktir ve hem şirket hem de çalışan buna uymakla yükümlüdür. Gerekli ihbar süresinin sağlanmaması, mali cezalara veya çalışanın sözleşmesinde veya yasada belirtilen diğer sonuçlara neden olabilir.

Özetle, ihbar süresi sorunsuz bir geçiş, yasal uyum, profesyonellik ve olumlu kariyer beklentileri sağlamak için önemlidir.

İstifa bildirimi nasıl yapılır?

Bu adımları izleyerek, bildirimini profesyonel ve nazik bir şekilde gönderebilir, böylece sorunsuz bir geçiş sağlayabilirisin:

1. Öncelikle bildirimini profesyonel ve nazik bir şekilde yapmalısın. Bu sayede şirket ve iş arkadaşlarınla olumlu ilişkilerini sürdürmeye devam edebilirsin.
2. Bildirimini gönderirken dikkat etmen gereken en önemli hususlardan biri belirli prosedürleri doğru şekilde belirlemek için iş sözleşmeni kontrol etmektir.
3. Sonrasında doğru ve olumlu bir iletişim için yöneticinle bir toplantı planlayarak niyetini açık bir şekilde ifade etmektir.
4. Ardından resmi bir istifa mektubu ile bu süreci takip edebilirsin.

İş arama süresi nasıl hesaplanır?

İş arama izni, işten çıkma niyetinde olan çalışanın en doğal hakkıdır fakat bilinmesi gereken bazı detaylar vardır. Hukuki açıdan bakıldığında özellikle 4857 sayılı İş Kanunu bu durumu incelemiştir.

İş arama izni hesaplama çalışanın kıdemine ve çalışma süresine göre farklılık gösterir. Örneğin; 6 aydan az çalışmış çalışanın 2 haftalık ihbar süresi olduğunu göz önünde bulundurursak, bu çalışanın en az izin 28 saat süresi olur. 

Özetle; iş arama süresi, iş piyasasındaki talebe, sektöre ve bireysel koşullara bağlı olarak birkaç haftadan birkaç aya kadar değişebilir. İş arama süresini hesaplarken dikkat etmemiz gereken bazı kısımlar vardır.

Öncelikli olarak kendi iş gereksinimlerini örneğin sektör, maaş beklentisi veya çalışmak istediğin konumu belirle. Ardından istediğin sektöre olan talep hakkında fikir edin ve bu süreçte iş piyasasını çeşitli kaynaklardan detaylıca araştır.

Özgeçmişin, ön yazın ve profesyonel ağ profilin gibi iş arama materyallerini hazırla. Materyallerinin iş gereksinimlerine uygun olduğundan, becerilerini ve deneyimini sergilediğinden emin ol.

Gerekli hazırlıklarını yaptıktan sonra gereksinimlerine uygun işlere başvurmaya başla ve başvurunun başarılı olması sonucunda mülakatlara hazırlıklı olarak katıl, becerilerini ve deneyimini sergile. Gereksinimlerini karşılayan bir iş bulma şansını artırmak için ısrarcı olman ve iş aramaya odaklanman önemlidir.

İhbar süresini doldurmadan işten ayrılma durumunda ne olur?

Eğer şirketin onayı olmadan, aniden ve ihbar süresi dolmadan işten ayrılmayı düşünüyorsan, bunun olası sonuçlarından da haberdar olmalı ve dikkat etmelisin. İhbar süresi, aslına bakıldığında sen ve şirket arasında yapılan bir sözleşmedir ve bunu yerine getirmekle yükümlüsün. Ayrıca, erken ayrılmak mesleki itibarına zarar verebilir ve gelecekte iş bulmanı zorlaştırabilir.

Bunun yerine, şirketinle görüşüp erken ayrılma konusunda pazarlık yapabilir veya sen işten ayrılana kadar görevini yerine getirecek bir yedek bulabilirsin. Bu sayede sözleşmeden doğan yükümlülüklerini ihlal edebilecek herhangi bir eylemde bulunmamış olursun.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.