İş Hayatında Başarı Hilal Ateş

İsimlerini sıklıkla duyduğumuz başarılı bireylerin biyografilerine baktığımızda bu kişilerin hayatlarında oldukça önemli olan, onlara kılavuzluk eden, yol gösteren insanların varlığını  görüyoruz. Kendinden genellikle yaşça küçük ve daha deneyimsiz insanlara yol gösteren ve akıl hocalığı yapan bu kişileri akıl hocası veya danışman olarak adlandırabiliriz. Günümüzde  bu kişiler mentor olarak adlandırılıyor. Mentor kelimesini özellikle profesyonel hayatta sık sık duyuyoruz.

Bu kadar sık duyduğumuz mentor kelimesi ne demek? Mentorluk etmek ne  anlama gelmektedir ve nasıl mentor olunur?

Mentor ne demek?

Mentor, kendisinden daha az deneyimi olan bireylere danışmanlık yapan ve motivasyon  sağlayan kişidir. Fransızca kökenli olan mentor kelimesinin Türkçe karşılığı Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından “yönder” olarak belirlenmiştir. Mentor kelimesinin yerine akıl hocası ve  danışman kelimeleri de kullanılabilir.

Mentorluk nedir?

Mentorluk, profesyonel hayatta deneyimsiz veya deneyimi az olan bireylere aynı yollardan geçmiş ve profesyonel hayatta danışanının ulaşmak istediği yere gelebilmiş kişilerin danışmanlık yapması ve yol göstermesidir. Mentorluk hizmeti alan kişiye “mentee” -akıl  hocasından ders alan veya danışan- denilmektedir.

Mentor ve danışan ilişkisi sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından oldukça önemlidir. Danışan mentorun birikiminden faydalanırken mentor da danışanı sayesinde mentorluk becerilerini, dolayısıyla liderlik becerilerini geliştirir. Kısacası aralarında profesyonel bir ilişki vardır. Bununla beraber mentorluktaki, mentor ve danışan ilişkisini, usta çırak ilişkisine benzetebiliriz çünkü profesyonel bir ilişkinin yanında aralarında daha arkadaş canlısı ve samimi bir tutum  gözlemlenir.

Mentor, mentorluk hizmeti verdiği esnada deneyimi olmayan veya oldukça az deneyimi olan danışanına işi, sektörü anlatır ve kişiye tavsiyeler verir. Bu sayede danışmanlık/ mentorluk yapan kişi danışanına kariyer yolculuğunda destek olur.

Mentorluk desteği nedir? Faydaları nelerdir?

Kariyer yolculuğuna henüz başlamış veya yeni başlayacak olan bireyler için mentorluk desteği oldukça önemlidir. Çünkü profesyonel hayatta deneyimsiz bir kişiyi farklı sorunlar beklemektedir. Bununla beraber doğru tercihleri yapmak da önemlidir. Doğru iş nasıl seçilir?, yapılacak iş nasıl öğrenilir?, sektörde nasıl başarılı olunur?; bunlar gibi pek çok soruya  mentorluk desteği alan bir birey, mentorunun tecrübelerinden ve bilgi birikiminden faydalanarak yanıt bulabilir.

Bunun yanı sıra, mentor; geçmişte danışanının başladığı yerden başlamış veya şu an danışanın hayal ettiği konumda olan kişidir. Danışan bu sayede geçmişte kendisiyle aynı yollardan geçmiş birinden tavsiyeler alarak daha az hata yapar, başına neler geleceğini ve ne yapması gerektiğini bilerek hareket etme şansı yakalar. Bununla birlikte mentor da yaptığı hataları danışanının da yapmaması için uyarılarda bulunabilir. Dolayısıyla bir mentor, danışanının ulaşmak istediği konuma giden süreci kolaylaştırarak danışanının olmak istediği yere gelmesine yardım eder.

Mentor ne yapar? Nasıl mentor olunur?

• Mentor danışanına sorular sorar, danışanını tanımaya çalışır. Bu sayede ne istediğini veya ne istemediğini, ne yapabileceğini, neler hedeflediğini öğrenir.
• Mentor fikirlerini paylaşır.
• Tecrübelerini ve başından geçenleri anlatır. Danışanına karşı ilgili bir tutumda olması çok önemlidir. Danışanının anlattıklarını dikkate alır.
• Danışanını çekindiği konularda cesaretlendirir.
• Danışanını motive eder.
• İyi bir mentor danışanını kendi networküne de tanıtır. Bu sayede yeni kariyer fırsatları yakalamasına ve tanınmasına yardımcı olur.

Danışanıyla arasındaki profesyonel ilişkinin yanı sıra, iyi bir mentor arkadaş canlısı ve  samimi olabilmelidir. Bu sayede mentor ve danışan birbirleriyle daha rahat iletişim kurar ve mentor duygusal olarak da destek olur. Aralarındaki ilişkinin iyi olması mentorun danışanını doğru anlaması ve ona doğru tavsiye verebilmesi için oldukça önemlidir. Mentor iyi bir rol modeldir çünkü geçmişte benzer yollardan geçmiş ve hedefine ulaşmış bir insandır. Bu sebeple iyi bir mentor danışanının yeni kariyer fırsatları bulmasına, hedeflerine ulaşmasına ve profesyonel bağlantılarını genişletmesine yardımcı olur.

Peki nasıl mentor olunur?

Mentor olmak, başkalarına yardım etmenin yanı sıra kendi mesleki gelişimini de artırabilir. Mentor olmak için, birine mentorluk yaptığın alanda deneyim sahibi olmak çok önemlidir. Gerçekten deneyimlemediysen, uygulamadan öğrenmediysen ve aynı ilkeleri kendin uygulamadıysan, iyi bir şekilde birikimini aktaramazsın.

İnsan becerilerine ve bireysel düzeyde öğretme becerisine sahip olmak da önemlidir. Bir öğretim yaklaşımının işe yarayıp yaramadığını bilmek için bir kişiyi okuyabilmen gerekir. Bazen, sadece bir kariyer koçu olman gerekir. Diğer zamanlarda, bir dinleyici olman ve bazen de hatalardan nasıl kaçınılacağı konusunda pratik bir bilgelik kaynağı olman gerekir. Hangi yaklaşımın en iyi olduğunu bilmek için durumu menti ile tartışabilmen ve kişinin becerilerini, kariyerini geliştirmek için ileriye dönük en iyi yolu seçmesi için onu motive etmen gerekir.

Etkili bir akıl hocası olmak için ihtiyacın olan beceriler şunlardır:

1. Birine mentorluk yaptığın alanda deneyim
   Mentinizin ihtiyaç duyduğu uzmanlık alanında deneyimin yoksa etkili bir mentor olamazsın.

2. Bireysel düzeyde öğretme yeteneği
   Mentor olmak için liderlik becerilerine ihtiyacın var. Yaklaşımını mentorluk yaptığın belirli kişiye göre özelleştirebilmen gerekir. Bir öğretim yaklaşımının işe yarayıp yaramadığını görmek için bir kişiyi okuyabilmelisin. Ve gerektiğinde rotayı nasıl düzelteceğini ve uyarlayacağını bilmelisin.

3. Birinin potansiyeline ulaşmasına yardım etme arzusu
   Harika bir mentor, mentinin yükselerek zirvelere ulaştığını görmek ister. Amaçlarını gerçekleştirmelerini ve hayatlarını dolu dolu yaşamalarını isterler. Kendilerini canlı hissetmelerini isterler.

4. İletişim yetenekleri
   Başarılı bir mentor-mentee ilişkisine sahip olmak için her mentorun uygun iletişim becerilerine ihtiyacı vardır . Mentinin ilerleme yolunu nasıl geliştireceğini tartışmanın tek yolu budur.

Mentore neden ihtiyaç vardır?

Mentorun seninle aynı yollardan geçmiş veya olmak istediğin yere gelmiş bir kişi ise, o yoldaki tüm problemlere, çıkmazlara da hakimdir. Profesyonel hayatta yaşadıklarını anlatarak danışanını yaşayacağı zor durumlara karşı hazırlar. Danışanını cesaretlendirir ve rehberlik eder. İyi bir mentorun desteği sayesinde danışan profesyonel hayatta henüz hiç yaşamadığı  çoğu durum hakkında bilgi sahibi olur, onlara karşı daha hazırlıklı hale gelir. Hatta mentorun tavsiyeleri ve yönlendirmeleri sayesinde bazı zorlukları hiç yaşamayabilir.

Bununla beraber, cesaret edemediği, emin olamadığı konularda mentorun desteği oldukça kritiktir. Mentor, danışanının üstesinden gelemeyeceğini düşündüğü konularda ona cesaret verir, doğru yönlendirmelerle istediği yere gelmesine yardım eder. Ayrıca iyi bir mentor danışanın yeni bakış açıları kazanmasına yardımcı olur. Danışanının yeni kariyer fırsatları yakalamasına yardım eder. Ona ulaşması için hedefler koyar ve gelişimine katkı sağlar. Profesyonel hayatta istenilen konuma geldiği için bir mentor danışanın tanışmak istediği pek çok insanı zaten tanıyordur ve danışanının da tanışmasını sağlar. Bu sayede daha yolun başında ilgi duyduğun pek çok kişiyle tanışma fırsatı elde etmiş olursun.

Koçluk ve mentorluk arasındaki fark nelerdir?

Koçluk ve mentorluk sık sık karıştırılan iki kavramdır. Koçluk ve mentorluk arasında belirgin farklar vardır. Aslında koçluk ve mentorluk farklı amaçlara hizmet eden iki farklı ilişki türüdür.

Koçluk genellikle danışanın kişisel veya profesyonel olarak gelişmesine yardım eden kısa süreli bir ilişkidir. Bunun yanında mentorluk ise iki kişinin de (mentor ve danışan) karşılıklı fayda sağladığı ve koçluğa kıyasla daha uzun süren bir ilişkidir. Mentor, danışanının mesleki  becerilerinin gelişmesine yardım ederken, danışan da mentorunun mentorluk becerilerini  geliştirmesini sağlar. 

Mentor mu mentör mü? Hangisi doğru?

Türk Dil Kurumu (TDK)’na göre kelimenin doğru yazılışı mentordur. Mentor kelimesinin Türkçe karşılığı olarak “yönder” kelimesi kullanılabilir. Danışman ve akıl hocası da aynı çağrışımları yapmakla beraber profesyonel hayatta genellikle mentor kullanılır.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.