İş Hayatında Başarı Ecem Ergüneş

Etrafına baktığında işinden mutlu olmayan bir sürü insan görebilirsin. Bu insanlar ya hayattan daha fazlasını istiyorlar ya da bir sonraki adımlarında ne yapacakları konusunda kararsızlar. İşte bu zamanlarda belirli bir tavsiye yankılanmaya başlar. Belki sen birine söylemişsindir belki de biri sana söylemiştir:

- Sevdiğin şeyi yap.

Bu cümleyi birçok farklı biçimde duyabilirsin: 

- Tutkularını takip et.

- Çalışma ve kararlılıkla hayalini yaşayabilirsin. 

- Neyi aradığını bul.

Bu cümlelerin arkasında iyimserlik gayet iyi niyetli bir yaklaşımdır fakat birine verilecek en kötü tavsiye türüdür. Bu cümlelerin yerine kullanacağın alternatifleri bu yazıda bulabilirsin.

• “Sevdiğin şeyi yap” neden kötü bir tavsiyedir?

Bu cümlenin yerine neler kullanılabileceğini anlatmadan önce neden kötü bir tavsiye olduğuna bakalım. Çok fazla ayrıntıya girmeden önce, tutkuların ne olduğunu keşfetmeliyiz. Tutkularımız, bizi tanımlayan ve bize anlam katan şeylerdir. Olay, tutkuların insan hayatını tatmin edip etmeyeceğidir.

• Kafa karışıklığına sebep olabilir.

“Tutkularını takip et” tavsiyesi birçok soruya sebep olabilir. Bunlardan en önemlisi: “Tutku nedir? Tutkulu olmak ne demektir?” Psychology Today yazarı Allison E McWilliams’ın çalışmamızla olan ilişkimiz hakkında bir yazısı var.

McWilliams 3 temel çalışma yönelimini tanımlıyor: 

- İş yönelimi: Hayattaki diğer şeyleri takip etmek için çalışma.  

- Kariyer yönelimi: Terfi almak için çalışmayı önemsemek. 

- Meslek yönelimi: Kimliği oluşturan çalışma. Seni sen yapan anlam. 

Buradaki nota, bazılarımız işleri için tutkulu olmayabilir, işini bir sebepten dolayı yapıyorsun. “Sevdiğin şeyi yap” tavsiyesi daha çok meslek ve görev aşkına yönelir ve bu takip etmek istemediğin bir şey olabilir. Sonuç olarak bu yönelimlerin hiçbirinde yanlış bir şey yoktur. Hiçbiri birbirinden üstün değildir. Bu da insanların düşünceleri arasında karışıklığa sebep olabilir çünkü tamamen farklı sebeplerden çalışıyor olabilirler.

• Her işin bir bam teli vardır.

İster kariyerlerin ortasında ol ister çalıştığın iş konusunda mutsuz ol, hep diğer taraftaki çim daha yeşil görünür. “Sevdiğin şeyi yap” tavsiyesi başta muhteşem hissettirir ama bu kısa sürer.

Bunun sebebi, dışarıdaki her işin içinde zevk almayacağın bir şey bulunmasıdır. Yaptığın iş tutkulu olduğun bir işi yapmaktan çok angarya bir iş yapıyormuş gibi hissettirecek. Bir zaman sonra zevksiz hale gelecek ve seni bu yola sürükleyen tutkunu kaybedeceksin. Bu bizi başka bir noktaya götürüyor. 

• Tutkularımızın bir kariyer haline gelmesine gerek yoktur.

İnsanların birden çok tutkusu vardır ki bu da bize sevdiğimiz şeyi yapma konusunda birçok seçenek sunar. Başta iyi gözükebilir ama yukarıda açıkladığımız gibi bazı şeyler tutumlarımızın değişmesine neden olabilir.

Belki çok fazla tutkun var ve yapmaya çalıştığın şeyle kayboldun, kafan karıştı ya da hayal kırıklığına uğradın. Ya da belki tutkuna baktığın açıyı değiştirecek bir şeyle karşılaştın. Örnek vermemiz gerekirse, yemek yapmak harika bir tutkudur. Ama şef olmaya karar verirsen, aynı yemekleri çeşitlilik olmadan yapmaya mecbur kalırsın.

Etrafından bu tavsiyeyi duyan insanlardan bazıları yapmayı sevdikleri tek bir şeyin olduğunu düşünür. Ama bu doğru değildir. Biri sürü tutkuya sahipsin aslında. Bugünün teknoloji ve iş araçları sayesinde bir sürü hobini veya tutkunu bir işe dönüştürebilirsin.

• Sevdiğin şeyi yapmak yerine başka ne yapabilirsin?

Tutkuna dayalı bir şeyi takip etmek problemlere sebep olabilir ama durumu değiştirmez. Bu nedenle, daha doyurucu bir yaşam sürmene yardımcı olabilecek şeyleri sıralıyoruz. 

1. Becerilerine odaklan.

Bir işin çeşitli bölümlerini yapabilmek için çeşitli yetenek ve becerilere sahipsin. Eğer iletişim becerilerin güçlüyse, konuşkanlık gerektiren bir işte iyi olmak şansın var. Buradaki asıl olay, insanın kendine bakması, ne gibi becerilerinin olduğunu görmesi ve bu becerilerin istediği şeyle uyuşmasına bakmasıdır. Güçlü yanlarını ya da gerçekleştirmek için az çaba göstermen gereken şeyleri belirlediğinde, bu özellikleri geliştirmek için fırsatın olacaktır.

Mesela, mutfak konusunda yetenekliysen, yapabileceğin birkaç anahtar yemek vardır. Ama bu yeteneğini yeni yemek türlerini deneyerek geliştirebilirsin. Bu şekilde kendi kendine becerilerini genişletmiş olursun.

Becerilerinin tümüne baktığında hangi yolunu takip edeceğine ve nasıl ölçeklendireceğine dair daha iyi bir fikre sahip olabilirsin. Hatta biraz zaman harcayarak şu anda çalıştığın yerde becerilerinle daha fazla neler yapabileceğini bulabilirsin. 

2. Bazı testleri uygula.

Cal Newport’un “So Good They Can’t Ignore You: Why Skills Trump Passion In The Search For Work You Love” kitabında Newport, tutkunun neden takip edilecek bir şey olmadığını açıklıyor. Tutku aslında sen sıkı çalışmaya başladığında seni takip eden bir şeydir.

Bunu göz önünde bulundurarak, bir tutkunun tutku olarak mı kalması gerektiğini yoksa bir kariyere dönüşüp dönüşemeyeceğini belirlemek için deneyebileceğin iki test bulunur. 

- İlk testimiz bir tutku testi.

Tutkulu olduğun bir şey düşün. Kendine, ''Biri bana bunun için para öder mi?'' diye sor. Sevdiğin bir şeyi de yapsan para önemlidir. Sevdiğin şey boş mideni doldurmaz ya da geceleri seni sıcak tutmaz. Maalesef bu sert bir gerçektir.

Sadece bu değil, insanlar bir konu hakkında ne kadar tutkulu olduğunu umursamazlar. Umurlarında olay şey paralarını kaybetmeleridir. Verdikleri para onlara yeteri kadar fayda getiriyor mu? Bu soruların hepsi bizi yine aynı noktaya döndürüyor. Biri senin tutkulu çalışman için ödeme yapmak ister mi?

- İkinci testimiz deneyim testi.

Bu test için, o alanda ne kadar deneyimin olduğunu ve ne kadar harcama yapmak istediğini ölçmelisin. Testle beraber, tutkun seni zaman harcamaya ve çaba göstermeye iten bir şey haline gelir. Sahip oldukları bir tutku için ödeme alan insanlar, endüstrinin alt katlarındaki zorlukla geçinen insanlardan farklıdır.

Başarılı olanlar ile olmayanlar arasındaki fark, başarılı olanların geri bildirim etkisinden geçmesidir. Bu, bir görev söz konusu olduğunda diğerlerinden daha iyi olduğunu anlayacağın kadar yeterince sıkı çalıştığın zamandır.

Başka yollarla da geri bildirim alabilirsin ama genelinde geri bildirimin daha fazla pratik yapmak için seni motive ettiği bir döngü oluşturur. Zamanla daha fazla ilerlemeni ve becerilerini geliştirmeni sağlayan bir sistem veya süreç geliştirmeye başlarsın.

Bu iki testi tamamlayarak zamanla bir şeyi takip etmek isteyip istemediğini görmeye başlarsın. Daha fazla geri bildirim ile kendin hakkında daha fazla şey öğrenip ve bunu takip edip edemeyeceğin hakkında bilgi edinirsin.

3. Sadece tutkulu değil, pratik ol.

Quartz’da yayınlanan bir makalede Catherine Baab-Muguira, sevilen işi yapmaktansa iyi ödeme alınan bir işi yapmanın nedenlerini anlatıyor ve para için çalışırken çalışma amacının daha net olduğunu savunuyor. Ancak para, iş hayatında çözebileceğin bir problemdir ve paraya sahip olmak iyi bir hedeftir.

Baab-Mugira’nın felsefesi şu anda ne kadar çok para kazanılırsa, daha sonra o kadar az çalışmaya ihtiyaç duyulur ve diğer tutkuları takip ederken iş konusunda daha az endişe duyulur.

Bu pratik bir yaklaşımdır. Sonuçta, para mutluluğu satın alamaz ama hayatta birçok mutlu olaya yol açabilir. Genel olarak para senin iyi bir motivasyon kaynağı olabilir ve işini nasıl gördüğünü şekillendirebilir.

Tutku, yaptığımız işten gelen ve takip etmemiz gereken bir şeyden ziyade bizi takip eden bir şeydir. Bu tavsiyeyi uygulamaya çalışmak yerine, kendine bakmak için zaman harca ve sorular sormaya başla.

Tutkuların ne hakkında? Hangi tutkun para kazanmana yardımcı olabilir? Uzun süre yapabileceğini bildiğin bir şey mi? Tutkularımız hakkında gerçekçi düşünmek bizi yeni ve gelişmiş bir hayata götürebilir.

Sevdiğin şeyi yapmak başta iyi gözükebilir. Bizi iyi hissettirebilir çünkü hayatlarımızın kontrolünün bizde olduğuna inandırır. Bununla birlikte, yaşamın sert gerçekliği bu tavsiyeyi kullanışsız hale getirir. Olabilecek en iyi senaryo sevdiğimiz şeyi yaşamak için yapmaktır.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.