Yeteneklerini Geliştir Burak Kılınç

Structured Query Language (SQL) yani yapılandırılmış sorgu dili de diyebileceğimiz bu dil programlama dilidir. Veri tabanlarını yönetmek ve onları işleyebilmek amacıyla kullanılmaktadır. Artık sadece yazılım ve bilgisayar mühendisleri değil, kısaca herkesin SQL öğrenmesi gerekmektedir.

Şimdi, bu içeriğimizde kısaca SQL'in tarihçesine, SQL Server'ın ne olduğuna, SQL'in ne olduğuna, ne işe yaradığına ve nerelerde kullanıldığına değineceğiz.

SQL nedir?

Çok bahsedilen ve sürekli karşımıza çıkan SQL ne demek ilk olarak bunu inceleyelim. SQL açılımı İngilizce olarak Structured Query Language anlamına gelmektedir. Türkçe açılımı olarak ise Yapılandırılmış Sorgu Dili anlamına gelmektedir. SQL sıradan bir dil değildir. Veri tabanı ile ilgili işlemler için kullanılan alt bir dil olarak bilinmektedir.

Peki, veri tabanı nedir? Veri tabanı yapılandırılmış bilgi veya verilerin depolandığı alanlara denilmektedir. İlk olarak 1970'lerde oluşturulan SQL, yalnızca veri tabanı yöneticileri tarafından değil, aynı zamanda veri entegrasyon komut dosyaları yazan geliştiriciler, analitik sorgular oluşturmak ve çalıştırmak isteyen veri analistleri tarafından da düzenli olarak kullanılmaktadır.

Kısaca SQL Tarihçesi

SQL'in tarihçesini şu şekilde özetleyebiliriz:

• Dr. Edgard Codd, büyük paylaşımlı veri bankaları için ilişkisel olan veri modeli konusunda araştırma makalesi yayımladı. (1970)
• IBM'de bulunan araştırmacılar Donald Chamberlain ve Raymond Boyce, (SEQUEL) yani Structured English Query Language olarak isimlendirilen dili geliştirmeye başladılar. (1973)
• Ticari olarak kullanabilen ilk SQL veri sistemini IBM piyasaya sürdü. (1979)
• ANSI yani Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü tarafından standartlaştırıldı. (1986)

SQL ne işe yarar?

Artık SQL'in ne olduğunu biliyorsun, ne için kullanıldığını merak ediyor olabilirsin. Daha önce de belirttiğimiz gibi, ilişkisel veri tabanları ile iletişim kurmak için kullanılan bir programlama dilidir.

İlişkisel olarak oluşturulmuş bir veri tabanı, farklı veri nitelik ve değerlerini temsil eden satırlar ve sütunlar ile tablo biçiminde depolama yapar. Bu veritabanında bilgi depolamak, bilgiyi  güncelleme, kaldırmak veya aramak için SQL‘in kullanımı hakkında bilgi sahibi olmamız gerekmektedir. Yani; aslında SQL, veritabanları için CRUD işlevselliği sağlar. CRUD ne anlama gelir?

• Oluşturma (Create)
• Okuma (Read
• Güncelleme (Update)
• Silme/Kaldırma (Delete)

SQL, web sitelerinde back-end veri depolama ve veri işleme çözümleri için kullanılır (örneğin, Facebook SQL kullanır).

Facebook dışında SQL'in Spotify gibi müzik uygulamalarında, Revolut gibi bankacılık uygulamalarında, Twitter ve Instagram gibi diğer sosyal medya platformlarında kullanılmasını bekleyebilirsin. SQL en yaygın kullanılan veritabanı dilidir, bu nedenle ilişkisel veri depolaması gereken hemen hemen her şirket için kullanılabilir.

SQL içindeki sorgular veri tabanından veri almak için kullanılır, ancak sorgular verimlilik açısından farklılık gösterir. Bunun nedeni, birçok veritabanının kendi sisteme özgü ek tescilli uzantılara sahip olmasıdır.

SQL komutları nelerdir?

Peki, SQL komutları nelerdir ve bu komutlar ne işe yarar?

SQL komutları; verilerle görevler, işlevler ve sorgular gerçekleştirmek üzere bir veri tabanı ile iletişim kurmak için kullanılan talimatlardır.

SQL komutları veri tabanında arama yapmak ve tablo oluşturmak, tablolara veri eklemek, verileri değiştirmek ve tabloları kaldırmak gibi diğer işlevleri yerine getirmek için kullanılabilir.

Dil dört tür SQL komutuna ayrılır; DDL, DML, DQL ve DCL. İşte SQL ile çalışacaksan bilmen gereken temel SQL komutlarının bir listesi:

Data Definition Language - DDL (Veri Tanımlama Dili)

Tablolar, kullanıcılar ve indeksler gibi veritabanı nesnelerini oluşturmak ve değiştirmek için kullanılır.

• CREATE: Veri tabanında bir tablo, nesne veya görünüm oluşturur.
• DROP: Tabloları ve veri tabanlarını kaldırma işlemi yapar.
• ALTER: Veri tabanındaki tabloyu günceller.

Data Manipulation Language - DML (Veri Kullanma Dili)

Veri tabanları içindeki verileri silmek, eklemek ve değiştirmek için kullanılır.

• INSERT: Veri tabanına yeni veri eklemek için kullanılır.
• DELETE: Tabloları veya verileri siler.
• UPDATE: Verilerde güncellemeler yapar.

Data Query Language - DQL (Veri Sorgulama Dili)

Bu, veriler üzerinde sorgular gerçekleştirmek ve bilgi bulmak için kullanılır.

• SELECT: Belirli satırlardan veya sütunlardan verileri çekmede kullanılır.

Data Control Language - DCL (Veri Kontrol Dili)

Bir veri tabanı içindeki herhangi bir veriye erişimi kontrol etmek için kullanılır.

• GRANT: Seçilen kişiye veya gruba komut çalıştırma izni vermek için kullanılır.
• REVOKE: Verilern tüm izinleri geri almak için kullanılır.

Diğer SQL Komutları

Sıkça kullanılan ve çoğunlukla yukarıdaki komutlarla birlikte kullanılan diğer SQL komutlarını şöyle sıralayabiliriz:

• WHERE: Kayıtları filtrelemek için kullanılmaktadır.
• COUNT: Satır sayısının toplam sayımını sağlar. Sayıcı da denilmektedir.
• CHECK: Bir sütundaki değer aralığını kısıtlamada kullanılır.
• WILL: SQL with kullanımı iç içe sorgularda, aynı sorguyu defalarca yazılmasını ortadan  kaldırmak amacıyla kullanılır.

SQL nasıl çalışır?

SQL’in sistemde işlemleri gerçekleştirebilmesi için yukarıda sıraladığımız komutlar kullanılmaktadır. Kullanılan bu komut ve talimatlara ise sorgu denilmektedir. Sisteme yani bilgisayarda yazılmış olan programa verilmiş olan girdiye göre çıktı almamıza olanak sağlamaktadır.

Sorgu üç adımda düzenlediği SQL sunucusuna ulaşabilmektedir. Bu adımlar:

1. Ayrıştırma: Ayrıştırma dediğimiz durumu açıklayacak olursak; söz dizimi kontrol etme demektir. Bu aşamada yüksek seviyeli dili, düşük seviyeli dil durumuna dönüştürmen gerekmektedir. Sorgular ilişkisel olan cebirsel ifadelere dönüştürülmektedir. Bu sırada ise hata ayrıştırmaları yapan bir İlişkisel Veri Tabanı Yönetim Sistemi bulunmaktadır. Kısaca RDBMS olarak adlandırılan bu sistem ilişkileri kontrol etmektedir.
2. Bağlama: Sorgu anlamını kontrol etme işleminin yapıldığı kısımdır. Yazılmış olan sorgu birden farklı şekilde yazılabilmektedir. Sorgu en verimli şekilde yapılmalıdır.
3. Optimizasyon: Bu aşamada sorguyu makul olan en kısa sürede yapabilmek için bütün kombinasyonları denemektedir. Sorgu ne kadar kısa sürede sonuç verirse o kadar iyi anlamına gelmektedir. Optimize edilen sorgu daha sonra biz kullanıcılara gösterilmektedir.

SQL Örnek Kullanımı

Aşağıdaki tablolarda örnek olarak SQL Where komutunun kullanımını göstereceğiz:

Tablo Adı: Araçlar

SQL örnek veri tabanında Where cümlesini kullanarak, yapmış olduğumuz sorguya koşul ekleyebiliriz. Bunun ile ilgili örnek sorguları inceleyelim.

SQL neden önemlidir?

Yapılandırılmış sorgu dili, hemen hemen her tür uygulamada kullanılmaktadır. Veri analiz edenler ve geliştirenler daha kolay ve diğer programlama dillerine uyum sağlayabildiği için SQL öğrenmeyi tercih ederler ve kullanırlar. Örnek verecek olursak; MS SQL Server gibi büyük SQL veri tabanı sistemleri ile yüksek hızda ve performansta veri işleme uygulaması yapılabilir. SQL programlama dili ingilizce anahtar kelimeler kullanmasından dolayı kolay öğrenilebilecek durumdadır.

SQL ile neler yapılabilir?

SQL serverlarının temel kullanım alanları veri tabanlarıdır. Bu veri tabanlarında olan bilgiyi işlemek SQL komutları ile sağlanmaktadır. SQL hedeflenen amaç ve görev için verilerin modellemesine yardımcı olur. Buna bağlı olarak da sorgu işlemini kolayca yapabilmektedir. SQL sistemini kullanarak sorgulama yapan yazılımları sıralayacak olursak şöyle söyleyebiliriz:

1. Microsoft SQL Server (MS-SQL): Microsoft tarafından geliştirilen sunucu tabanlı bir server’dır. SQL sistemlerini kullanır. T-SQL ile sorgulanmaktadır.
2. Oracle: SQL varyantı olan P-SQL ile sorgulanan bu program veri tabanı yazılım sistemleri arasında en güçlüsü ve en tercih edilenidir. Türkiye de Hepsiburada, Turkcell, Vodafone vb. şirketler Oracle kullanmaktadır.
3. My SQL: Çok kullanıcılı hızlı ve sağlam bir veri tabanı yönetim sistemidir. 

 SQL programlama dilinin ne olduğu, ne işe yaradığı, hangi platformlarda kullanıldığı, nasıl  ullanıldığı, neden önem arz ettiği ve bazı SQL komutlarını anlatmaya çalıştık. Umarız, senin için faydalı olmuştur.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.