Yeteneklerini Geliştir Ezgi Pür

Akıllı telefonlar hızla modern hayatın vazgeçilmezi haline gelmiştir. Geniş aktivite yelpazesi ve mobil cihaz ile sanal etkileşim olanakları ve bazı bireyleri madde bağımlılığına benzer temel semptomlar sergileyen abartılı kullanıma yatkın bir hale getirmektedir.

Cep telefonları o kadar güçlü ve çok yönlü araçlar ki birçok insan tam anlamıyla vazgeçilmez hissediyor. Telefonların bu 21. yüzyılda bir fenomen mi yoksa bir bağımlılık mıdır nasıl anlarız? Cevabı bulabilmek için telefonun aşırı kullanımının belirtilerine ve yan etkilerine daha yakından bakalım.

Telefon bağımlılığı nedir?

Bağımlılıkların temel olarak ortak belirtileri, bağımlılığın bileşenleri modeli içinde çerçevelenebilir. Çeşitli yaş gruplarındaki farklı akıllı telefon kullanım biçimlerine bağlı olarak, akıllı telefon bağımlılığı belirtileri ve riski çeşitli yaşam evrelerinde farklılık göstermektedir. Bazı yaş grupları, diğerlerine göre akıllı telefon bağımlılığı riski altında olabilir. Bu hipotez ile araştırmalar sonucu, önerilen iki yaş grubu analiziyle hem okul öncesi çocukların hem de genç yetişkinlerin akıllı telefonla ilgili bağımlılık davranışı açısından en yüksek risk altında olduğunu doğrulamıştır.

Günlük hayatta aşırı cep telefonu kullanımının pek çok insan için bir sorun olduğuna şüphe yok. Fakat tıp ve ruh sağlığı uzmanları bu konuda sorunlu cep telefonu kullanımının gerçekten bir bağımlılık mı yoksa bir dürtü olarak kontrol sorununun sonucu mu olduğu konusunda tartışmalar vardır.

Çoğu insan telefonlarını sosyal etkileşim aracı olarak kullandığı için sosyal medya veya başka uygulama üzerinden başkalarıyla bağlantı kurduklarında salınan dopaminin etkisini sürekli olarak kontrol etmeye alışırlar. Bu telefon uygulamaları olumlu sosyal pekiştirmeler için tekrar tekrar gelmeni sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Telefon bağımlılığı zararları nelerdir?

Araştırmacıların ulaştıkları ve hemfikir oldukları sonuç olarak gençlerin cep telefonu kullanımıyla diğer yaş gruplarına göre bağımlılık benzeri semptomlar gösterme olasılığının daha yüksek olduğu gerçeği olmuştur. Çalışmalar sonucu cep telefonu kullanımının gençlik yıllarında zirvede olup ve daha sonra giderek azaldığını göstermektedir. Bununla birlikte, mevcut araştırmalar sonucu çeşitli kişilik özelliklerinin ve koşullarının sorunlu olduğu insanların cep telefonu kullanımıyla ilgili olduğunu ortaya koymaktadır.

Cep telefonlarının veya akıllı telefon bağımlılığının kalıcı hasara neden olabilecek ya da tedavisi zor olan birçok hem fiziksel hem de psikolojik soruna neden olabilir.

Fiziksel olarak zararları;

- Dijital göz yorgunluğu

• Çok fazla dijital ekrana bakmaktan kaynaklanan ağrı ve rahatsızlık.
• Gözler yanmaya ve kaşınmaya başlar.
• Bulanık görme ve yorgunluk nedeniyle baş ağrısı.

- Boyun problemi

• Cep telefonuna çok uzun süre bakmaktan kaynaklanan boyun ağrısı problemi.

- Araba kazaları

• Birçok kişi araç kullanırken birden fazla görevi yerine getirip telefonlarını kullanabileceğine inanır, ancak bu önemli ölçüde bozulmaya neden olur ve sürücüyle diğerlerini tehlikeye atar.

Psikolojik etkileri; 

- Uyku bozuklukları

• Yatmadan önce cep telefonunu kullanmak uykusuzluk olasılığını artırır.
• Cep telefonu bağımlılığı, uyku bozukluklarındaki artış ve kullanıcılarda yorgunluk ile ilişkilendirilmiştir.

- Depresyon

- İlişki sorunları

• Çevrimdışı ilişkiler, aşırı cep telefonu ve sosyal medya kullanımı lehine ihmal sonucu zarar görebilir.

- Kaygı

• Araştırmalar, cep telefonlarını en çok kullanan üniversite öğrencilerinin kesinti sırasında endişeli hissetme olasılıklarının daha yüksek olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.

Telefon bağımlılığı belirtileri nelerdir?

Cep telefonu bağımlısı olmak ile onu çok sık kullanmak ikisi aynı şey değildir. Alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi bağımlılığı olan kişiler, davranışlarının bir sonucu olarak önemli bir sıkıntı yaşarlar ve genellikle bunu kontrol edemediklerini ya da sınırlayamadıklarını hissederler.

Aşağıda sıraladığımız durumları eğer yaşıyorsan, telefon bağımlılığı sorunun olabilir:

• Zamanının çoğunu telefonunda geçiriyorsan (iş veya akademik kullanımlar dışında).
• Telefon kullanımının sonucunda önemli bir sıkıntı veya bozulma yaşıyorsan.
• Telefon kullanımını sınırlamayı deneyip başaramıyorsan.
• Telefon kullanımı nedeniyle arkadaşları, aileyi ve diğer ilişkilerini ihmal etmeye başlamışsan.
• Hayali titreşimler olarak sık sık telefonunun seni uyardığını hissediyorsan.
• Sağlık, iş, akademik olarak performans veya ilişkiler üzerindeki olumsuz etkilere rağmen telefonunu aşırı derecede kullanmaya devam ediyorsan.
• Anksiyete veya depresyon gibi istenmeyen duygular yaşadığında cep telefonla daha çok vakit geçiriyorsan.

Telefon bağımlılığı nasıl geçer?

Telefon alışkanlıkların sağlığını, ilişkilerini ve sorumluluklarını etkiliyorsa, bazı değişiklikler yapmanın zamanı gelmiş demektir. Cep telefonu bağımlılığının hayatın üzerindeki olumsuz etkileri sınırlamaya yardımcı olmak için telefonunla etkileşim şeklini değiştirmek için atabileceğin adımlar var.

Öncelikle, bağımlılığın altında yatan endişelerin olup olmadığını öğren. Cep telefonlarını takıntılı bir şekilde kullanan kişilerin, yaşamlarında çözülmesi çok zor veya karmaşık gibi görünen sorunlardan kaçınmaya çalışıyor olabileceğine inanıyorlar. Bu nedenle, dikkate alınması gereken en önemli şeylerden biri, seni rahatsız eden daha derin bir şeyin olup olmadığıdır. Altta yatan sorunu çözmek, endişeni azaltmanın anahtarı olabilir. Seni gerçekten rahatsız eden şeyin ne olduğunu bilmek, zorunlu olarak kısa mesaj gönderme, satın alma, sabitleme veya paylaşma ihtiyacınızı azaltmana yardımcı olabilir.

Bir diğer yöntem ise bilişsel davranışçı terapiyi düşünmek olarak, düşüncelerin, davranışların ve duyguların arasındaki bağlantıları aydınlatmaya yardımcı olur. Belirli davranış kalıplarını değiştirmene yardımcı olacak şekilde çok etkili bir terapi türü olabilir. Bu tür bir terapinin sana yardımcı olabileceğini düşünüyorsan, bir terapisti nerede veya nasıl bulabileceğin konusunda ilk basamak doktorun ile konuşmaktır.

Ama önce şu pratik adımları deneyebilirsin:

• Telefonunu gözden uzak bir yerde tut.
• Ruhunu besleyen hobiler edin.
• Büyüme zihniyetini benimse.
• En çok zamanını alan uygulamaları telefonundan kaldır.
• Anında iletme bildirimlerini ve diğer rahatsız edici uyarıları ortadan kaldırmak için ayarlarını değiştir.

Yaşa göre akıllı telefon bağımlılığı hastalığı nasıl engellenir?

Gelişimsel psikolojik bir bakış açısı ile literatürde akıllı telefon kullanımıyla ilgili araştırmalar esas olarak genç yetişkinlere odaklanmaktadır. Bu nedenle, en yaygın olarak incelenen örnekler olarak üniversite öğrencileridir. Kötü ruh sağlığı ve aşırı akıllı telefon kullanımı açısından en savunmasız yaş grubu 14-18 yaş arasındaki ergenler olmuştur. Bununla birlikte, küçük çocukların da sorunlu akıllı telefon kullanımından muzdarip olduğu görülmektedir.

Bir araştırmaya göre, 8-11 yaşındaki akıllı telefon kullanıcılarının akıllı telefonlarında ortalama olarak 10 hafta harcadıklarını ve bu da 10-12 yaşındakilerin harcadıkları zamandan daha az olduğu sonucuna varılmaktadır. Akıllı telefon kullanımının, çocuklukta belirginlik, duygudurum değişikliği ve çatışmanın baskın olduğu ve yetişkinlikte hoşgörü, yoksunluk belirtileri ve nüksetme ile yaşa göre belirli kalıpları olduğu görülmektedir.

Bazı yaş grupları, akıllı telefon bağımlılığı açısından daha büyük risk altında görülmektedir ve bu nedenle önlem almaya odaklanıp bu yaşlarda başlanmalıdır. Ayrıca belirli yaş seviyelerinde akıllı telefon bağımlılığı baskın bileşenlerine ilişkin bilgiler kullanılarak, hedeflenen önleme, yaş grubunun özelliklerine bağlı olarak maksimum verimde kullanılabilir.

Çocuklar için anne babaların yapması gereken, çocuklarının zihinsel ve sosyal gelişimi için oldukça yararlı oyunlar bulunmaktadır ve onları bu şanstan mahrum bırakmamalarıdır. Burada önemli olan nokta sadece ebeveynlerin seçici olması ve uzun süreli kullanımı engellemeleridir. Yetişkin yaş gruplarında ise bağımlılığa yol açabileceğini düşündüğün oyun ve her türlü uygulamaları telefonundan kaldırmak ve yatarken telefonu yanından uzaklaştırmak gibi hareketler ile bu telefon bağımlılığını önleyici davranışlarda bulunmuş olursun.

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.