Yeteneklerini Geliştir Ahmet Mithat Demirkol

UX (User Experience) kullanıcı deneyimi anlamına gelir. UI (User Interface) ise kullanıcı arayüzü anlamına gelir.

Genellikle insanlar, bu terimleri birbirinin yerine veya bazen yanlış kullanıyor. Siz de “UI nedir, UX nedir ve aralarındaki fark nedir?” diye merak ediyorsanız, bu içeriğimizde aralarındaki farkları daha iyi anlamak için UI ve UX hakkında biraz daha derine ineceğiz.

UX (User Experience) nedir?

UX (User Experience), bir kullanıcının bir ürün veya hizmetle yaptığı herhangi bir etkileşimi ifade eder. UX tasarımı, deneyimi şekillendiren her öğeyi, kullanıcıların nasıl hissettirdiğini ve kullanıcıların istedikleri görevleri gerçekleştirmesinin ne kadar kolay olduğunu dikkate alır. Bu, elinizdeki fiziksel ürünün hissinden online satın alırken sipariş sürecinin basitliğine kadar her şey olabilir. UX tasarımının amacı, kullanıcılar için basit, verimli, alakalı, çok yönlü hoş bir deneyim yaratmaktır.

UX tasarımcıları, ürünler, hizmetler ve süreçler için kusursuz kullanıcı deneyimleri oluşturmak için pazar araştırması, ürün geliştirme, strateji ve tasarımı birleştirir. Müşterilerle köprüler kurarak şirketlerin ihtiyaçlarını ve beklentilerini daha iyi anlamalarına ve karşılamalarına yardımcı olurlar.

UI (User Interface) nedir?

UI (User Interface), bir uygulama ekranı veya web sitesi gibi bir ürünün dijital arayüzünün görsel tasarımını ifade eder. Görsel bir deneyimin görsel ve etkileşimli özelliklerini tasarlama, arayüzün hem kullanıcının gezinmesi için net olmasını hem de genel olarak estetik açıdan beğenilir olmasını sağlama sürecidir. UI tasarımı, görsel tasarım, UX tasarımı ve grafik tasarımdan çeşitli unsurları içeren çok disiplinli bir alandır ve birnevi sanatsal kaygılar güdülür.

Kullanıcılar belirli düzenler ve desenlere aşina hale geldi. Tipografiden renge kadar, dijital ekranın her yönü, kullanıcının uygulama veya web sitesi ile etkileşimini ve memnuniyetini etkiler. CTA, yani harekete geçirici mesaj, vererek kullanıcıya bir ileti gönderilir ve beğeni yoluyla dönüt elde edilir. UI tasarımı, ürünü hayata geçiren güzel, benzersiz deneyimler yaratırken kullanıcıyı yönlendirmek ve bilişsel yükü minimumda tutmak için bu öğeleri düzenlemenin karmaşık sanatını içerir.

UI tasarımı, özellikle günümüzün dijital olarak yönetilen ortamında, her şeyin güzel görünmesini sağlamaktan çok daha fazlasıdır. Çoğu iyi işletme, istisnai kullanıcı arayüzü tasarımının marka sadakatini, tanınırlığını ve güvenini geliştirmek için hayati önem taşıdığının farkındadır. Müşteriler artık iyi tasarlanmış dijital deneyimlerin tadını çıkarmıyor; bunu bekliyorlar. İyi bir tasarımın yokluğunda, kullanıcılar kaçınılmaz olarak bir rakibe kaçacaktır.

UX neden önemlidir?

Kullanıcı deneyimi tasarımı şu anda popüler bir iş terimidir ancak neden bu kadar önemli ve popüler? İşte nedenleri:

• UX, kullanıcının ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır ve daha iyi bir müşteri memnuniyeti-dönüşüm-aitlik yolculuğu oluşturur.
• UX, kullanıcıya ürüne veya markaya sadık kalmalarını sağlayan olumlu deneyimler sunmayı amaçlar.
• UX, ürününüzdeki müşteri yolculuklarını tanımlar ve üretici ile kullanıcı arasında iki yönlü bir ilişki kurar.
• UX, geliştirme/hata düzeltme/pazarlama vb. için maliyetleri düşürür.
• UX, iyileştirilmiş yatırım getirisi (ROI) sağlar.
• Bazen ürünün yenilikçi olması gerekmez. Sadece olağan fikri alır ve onu farklı şekilde temsil eder. Kullanıcı odaklı tasarım, ürünü öne çıkarıyor. Bu sayede soyut bir stratejik denge sağlanmış olunuyor.
• UX, sezgisel deneyim, tutarlılık ve süreklilik ve platforma özel tasarımlar sağlamaya yardımcı olur.

UI ve UX arasındaki farklar nelerdir?

UX hakkında konuşurken, kullanıcı arayüzü (UI) tasarımı terimi kaçınılmaz olarak ortaya çıkacaktır. Bununla birlikte, sıklıkla birbirinin yerine kullanılmasına rağmen, UX ve UI'nin iki farklı şey olduğunu kabul etmek önemlidir.

İki terim arasındaki farkı Google'ın eski Ürün Yöneticisi Ken Norton şöyle özetliyor:

“UX, kullanıcının bir sorunu çözme yolculuğuna odaklanır; Kullanıcı arayüzü, bir ürünün yüzeylerinin nasıl göründüğüne ve çalıştığına odaklanır."

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi UX (kullanıcı deneyimi) ve UI (kullanıcı arayüzü) birbirine bağlı iki terimdir. UI genellikle kullanıcılar ve bilgisayar sistemleri, yazılımlar ve uygulamalar arasındaki etkileşimle ilgilenirken, UX daha genel olarak bir kullanıcının bir marka, ürün veya hizmetle ilgili genel deneyimiyle ilgilenir. UX ve UI birbiriyle ilişkili olsa da birkaç önemli fark vardır.

İlk olarak, UI özellikle dijital cihazlarla ve insanların bunları kullanma becerisiyle ilgilenir. Kullanıcı deneyimi, daha geniş anlamda bir marka, ürün veya hizmetle etkileşimi ele alan bir terimdir. Genellikle cihazlar bağlamında kullanılsa da, kullanıcı deneyiminin dijital ürünlerle ilgili olması gerekmez.

UI ve UX arasındaki diğer bir fark: UX, bir ürünün size nasıl hissettirdiği ile ilgiliyken, UI daha çok nasıl göründüğü ile ilgilidir. Örneğin, bir web sitesi harika görünebilir ancak kullanımı gerçekten zor olabilir (harika kullanıcı arayüzü ama korkunç kullanıcı deneyimi) veya tam tersi. Bu şekilde, UX ve UI el ele gider. 

Ancak, UI ve UX tasarımcıları farklı beceri setleri kullanabilir ve süreçte farklı aşamalarda çalışma eğiliminde olabilir. 

Kullanıcı deneyimi tasarımcıları, hedeflerini ve sorunlu noktalarını anlamak için kullanıcıları kapsamlı bir şekilde araştırmaya başladıklarında, UX ilk sırada gelir. Genellikle tüm kullanıcı yolculuğunun haritasını çıkarırlar ve onu iyileştirmenin yollarını not ederler. Bazen bulgularının tel çerçevelerini oluştururlar. Ardından, bir UI tasarımcısı, UX tavsiyelerinin hayata geçmesini sağlar. Örneğin, kullanıcı yolculuğuna ve tel çerçevelere dayalı olarak, değişiklikleri bir web sitesinde uygularlar. Bu aşamada, bir UI tasarımcısı, kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayan tasarımlar geliştirirken UX tasarımcısının düşüncelerini dikkate alır. Kullanıcı deneyimi ve kullanıcı arayüzü arasında bir geri bildirim döngüsü de olabilir; UX tasarımcıları, bir UI tasarımcısı oluşturduğunda bir arabirimi test edebilir.

UX Designer ne iş yapar?

UX tasarımcıları günlük ürünleri, hizmetleri ve teknolojiyi mümkün olduğunca kullanıcı dostu ve erişilebilir hale getirmeye çalışır. Kullanıcının isteklerini teknik fizibilite ve iş uygulanabilirliği ile uzlaştırmak için tasarım düşüncesini kullanırlar. 

Aşağıdaki şema, d.school'dan (Stanford Üniversitesi’nin geliştirdiği bir araç) uyarlanan Tasarım Düşüncesi Süreci’ni göstermektedir. Tasarım Düşüncesi Süreci dört farklı aşamaya ayrılabilir: ilham, kavramsallaştırma, yineleme ve açıklama.

İlham aşamasında, UX tasarımcısı anlamaya ve gözlemlemeye çalışır. Bunu yapmak için, çözmek için yola çıktıkları sorunu veya zorluğu tam olarak kavramak için kapsamlı araştırma ve rakip analizi yaparlar. Bu, ürünle doğrudan ilgili olan veya olacak kişilerle görüşmeyi içerir.

Tasarımcı daha sonra bu geri bildirimi kullanıcının hedeflerini, duygularını, acı noktalarını ve davranışlarını belirlemek için kullanır. Tüm bu bilgiler, kullanıcı kişiliklerinin oluşturulmasına yardımcı olur. Bir sonraki adım, bu kişilerin belirli bir ürünü kullanırken neyi başarmaya çalıştıklarını ve bunu yapmak için yapacakları yolculuğu düşünmektir. UX Designer, bilgi mimarisini dikkate alır ve kullanıcı akışlarını haritalamak için kart sıralama gibi çeşitli teknikler kullanır.

Kullanıcı akışları belirlendikten sonra tasarımcı, kullanıcının istenen görevleri tamamlamak için hangi adımları atması gerektiğini bilir. Bu adımların her biri için çözümler üzerinde görsel olarak beyin fırtınası yapacaklar ve nihai ürünün nasıl görünebileceğine dair tel kafesler ve prototipler oluşturacaklar.

Eldeki prototiplerle, UX tasarımcısı, kullanıcıların ürünle nasıl etkileşime girdiğini görmek için kullanılabilirlik testleri yapacak. Bu, kullanıcının istediği görevleri tamamlayıp tamamlayamayacağını veya değişiklik yapılması gerekip gerekmediğini gösterir.

Ek olarak, UX tasarımcıları yalnızca kullanıcı sorunlarına çözüm bulmakla kalmayarak, ayrıca fikirlerini ve tasarımlarını günlük çalışmalarının bir parçası olarak kilit paydaşlara sunmaları gerekir.

Bu, UX tasarım sürecinin yalnızca geniş bir özetidir. Gerçekte, görevler şirketin hem büyüklüğüne hem de özel ihtiyaçlarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir.

Hangi ürün veya hizmeti tasarlarlarsa tasarlasınlar veya sürecin hangi aşamasında olurlarsa olsunlar, UX tasarımcıları kendilerine şu soruları soracaktır:

• Ürün kullanılabilir mi?
• Mantıklı, kendini açıklayıcı ve kullanımı kolay mı?
• Ürün veya hizmet mevcut bir kullanıcı sorununu çözüyor mu?
• Farklı kullanıcı kategorileri için erişilebilir mi?
• Ürün veya hizmet arzu edilir mi?
• Kullanıcının tekrar etmekten mutlu olacağı olumlu bir deneyim yaratıyor mu?

Bu soruların sonucunda bir road-map çizilir ve ardından harekete geçilir.

UX Designer Eğitimi

Günümüzde UX Designer eğitimleri nicelik olarak artsa da nitelik olarak müspet kaynaklara rastlmak halen güç. Burada sizlere çeşitli kitaplar ve tool’ların kullanımı ile ilgili bir yol haritası ve eğitiminizi özgünleştirmek için programlar paylaşacağız.

Bu yol haritası, çeşitli tool’ların kullanım sürecinde izlenilmesi gereken aşamaları gayet hoş bir biçimde açıklamakta.

Şimdi ise okunması gereken ve sıkça tavsiye edilen kitaplardan bahsedelim.

1. The Industrial Design Reader

Çok çeşitli endüstri uzmanından, tasarımcıdan, teorisyenden, eleştirmenden, tarihçiden ve küratörlerinden gelen girdilerle, bu antoloji yalnızca endüstriyel tasarım tarihine odaklanan ilk antolojidir. Bu öncü kılavuz, endüstriyel tasarım, sanayileşme ve seri üretimin 1850'den günümüze kadar olan tüm tarihinin izini sürüyor.

2. Storytelling for User Experience - Kevin Brooks & Whitney Quesenbery

Bu kitap, ürünlerimizi geliştirmek için hikayelerin ne zaman ve nasıl kullanılacağını keşfetmek için kullanıcı deneyimi tasarımının tüm yelpazesini inceler. İster araştırmacı, ister tasarımcı, analist veya yönetici olun, uygulamanızda kullanabileceğiniz fikir ve teknikler bulacaksınız.

3. The User Experience Team of One – Rosenfield

Bir Kullanıcı Deneyimi Ekibi, standart UX çıktılarından daha büyük etkiye sahip ve daha az zaman ve kaynak gerektiren bir dizi yaklaşım öngörür. İster kullanıcı deneyimine geçmek ister kuruluşunuzu ileriye taşımaya çalışan deneyimli bir uygulayıcı olun, bu kitap size daha azıyla daha fazlasını yapmak için araçlar ve bilgiler sunar.

Yukarıda bahsettiğimiz kaynaklar, öğrenciler, girişimciler ve geliştiricilerin sıkça yararlandığı kaynaklardır. Bunlara ek olarak, Toptalent Business School'da yer alan Userspots UX Kariyer Yolculuğu Programı eğitimini alıp tasarım kariyeriniz için güçlü bir adım atabilirsiniz!

En iyi yeteneklerin kariyer platformu toptalent.co'ya üye ol, Türkiye'nin ve dünyanın en iyi şirketlerinin iş, staj ve kariyer fırsatlarını keşfet.